ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Το νησί της Μήλου αναφέρεται σε έργα αρχαίων συγγραφέων με διάφορα ονόματα όπως: Βιβλίς, Γοργρίς, Μιμαλλίς, Άκιτος, Ζεφυρία. Υπάρχει η άποψη, ότι το όνομα του νησιού ονοματολογικά, προέρχεται από την προελληνική λέξη "βήλος", και εξελίχθηκε στη λέξη "μήλος" που σήμαινε πρόβατο. Ο πρώτος οικιστής του νησιού, όπως λέει ο μύθος, ονομαζόταν Μήλος.
Σύμφωνα με το μύθο, ένας νέος με το όνομα αυτό, βρέθηκε από την Δήλο στην Κύπρο όπου γνωρίστηκε με την οικογένεια του Βασιλιά Κινύρα, έγινε φίλος του γιου του Άδωνη, και παντρεύτηκε την κόρη του Πελία.
Η φιλία των δύο αντρών ήταν τόσο μεγάλη, που όταν πέθανε ο Άδωνης, ο Μήλος κρεμάστηκε από ένα δέντρο που ονομάστηκε μηλιά και η γυναίκα του αυτοκτόνησε. Η Αφροδίτη, θεά του έρωτα, συγκινημένη από το γεγονός, μεταμόρφωσε τον Μήλο σε μήλο και τη γυναίκα του σε περιστέρι. Ο γιος του ζευγαριού που ονομαζόταν και εκείνος Μήλος, πήγε στο Αιγαίο και κατοίκησε τη Μήλο.
Πρώτοι κάτοικοι του νησιού θεωρούνται οι Φοίνικες ή οι Κάρες.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν στο νησί από άγγλους αρχαιολόγους το 1896 και ανακάλυψαν ερείπια προϊστορικής εποχής, που καλύπτουν περισσότερα από 1500 χρόνια. Η επίδραση του μινωικού πολιτισμού είναι εμφανής. Γύρω στο 1400 π.χ. εμφανίζεται ο μυκηναϊκός πολιτισμός. Το 1100 π.χ. με την κάθοδο των Δωριέων, κατοικείται το Κλήμα, τείχη της πόλης σώζονται μέχρι και σήμερα. Τέχνες όπως η γλυπτική και η κεραμική γνωρίζουν μεγάλη άνθηση.
Στους περσικούς πολέμους, οι Μήλειοι τάχθηκαν στο πλευρό των Αθηναίων, ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο επιχείρησαν να μείνουν ουδέτεροι. Με την κυριαρχία των Μακεδόνων, το νησί γνωρίζει άνθηση, όπου ακμάζουν η οικονομία, το εμπόριο και κυρίως οι τέχνες. Το πασίγνωστο άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου είναι αυτής της εποχής.
Κοντά στο χωριό Τρυπητή, σε μια απότομη πλαγιά 150 μέτρα από το ύψος της θάλασσας, βρίσκονται οι κατακόμβες. Οι κατακόμβες ήταν τάφοι για τους νεκρούς. Το συνολικό μήκος τους φτάνει τα 184 μέτρα, αλλά μόνο ένα τμήμα μιας στοάς είναι σήμερα ανοιχτό για τους επισκέπτες.
Με το χωρισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σε δυτική και ανατολική, το νησί περνά στο βυζαντινό κράτος, ενώ μετά την άλωση της πόλης από τους Φράγκους, το 1204, περνά στους Ενετούς. Οι Μήλειοι δεν δέχτηκαν πότε τη μοίρα του κατακτημένου και επαναστάτησαν κατά των κατακτητών τους. Η εμφάνιση του τρομερού πειρατή Βαρβαρόσα, επιβάλει την υποταγή του νησιού στους τούρκους και πληρωμή φόρων υποτέλειας σε αυτούς.
Η Μήλος ήταν από τα πρώτα νησιά των Κυκλάδων που ανταποκρίθηκαν στην επανάσταση του 1821 εναντίον των τούρκων. Το 1830 συμπεριλαμβάνεται στο ελληνικό κράτος όπως και όλα τα κυκλαδίτικα νησιά.